Dr hab. Cezary Sempruch, prof. uczelni
Polski biochemik, absolwent biologii na Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach. W 1997 roku obronił rozprawę doktorską nt. Biochemiczne wskaźniki odporności wybranych gatunków i odmian zbóż na mszycę zbożową (Sitobion avenae /F/) i uzyskał stopień naukowy doktora nauk rolniczych w dyscyplinie agronomia. W 2012 roku w oparciu o dorobek naukowy oraz rozprawę habilitacyjną pt. „Udział wybranych amin roślinnych i kluczowych enzymów ich metabolizmu w interakcjach biochemicznych pszenżyto-mszyce” otrzymał stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk biologicznych w dyscyplinie biologia. W latach 2002-2007 prodziekan Wydziału Rolniczego i Wydziału Przyrodniczego w latach 2007-2008 oraz 2012-2014; dziekan Wydziału Nauk Ścisłych i Przyrodniczych w latach 2020-2024; dyrektor Instytutu Biologii w latach 2014-2018 oraz w obecnej kadencji (od 2024 roku).
Działalność naukowa i dydaktyczna
Jego zainteresowania naukowe skoncentrowane są wokół następujących obszarów: biochemiczne mechanizmy interakcji między mszycami a ich roślinami żywicielskim ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia azotu, aminokwasów i amin w rekcjach roślin na żerowanie owadów; toksyczność pestycydów w stosunku do organizmów nie docelowych i zastosowanie biopestycydów w ochronie roślin przed szkodliwymi stawonogami.
Jest autorem ponad 100 publikacji naukowych, w tym: 30 prac w czasopismach w JCR (sumaryczny IF w roku wydania = 42,705, 1125 pkt wg listy MNiSW); 47 publikacji w innych czasopismach z listy Ministerstwa (246 pkt); 22 prace opublikowane w innych czasopismach; 1 monografia i 3 publikacje popularnonaukowe.
Brał udział w licznych krajowych i międzynarodowych projektach badawczych m.in. „Fizjologiczno-biochemiczne podstawy odporności pszenicy ozimej na mszyce”; „Ocena roli wtórnych metabolitów orzecha włoskiego jako chemio-związków warunkujących chemiczne interakcje środowiskowe”, „Zastosowanie naturalnych biopestycydów w ochronie roślin przed mszycami; „Ocena przydatności markerów ekspresyjnych stresu oksydacyjnego w selekcji odmian kukurydzy zwyczajnej o zróżnicowanej podatności na mszyce zbożowe”, „Oddziaływanie amin biogennych na rozwój i funkcjonowanie aparatu rozrodczego mszyc (Insecta, Hemiptera, Aphidoidea) (grant NCN realizowany na Uniwersytecie Śląskim pod kierunkiem prof. dr hab. Kariny Wieczorek); „Linia pilotażowa do produkcji kiełków słonecznika o podwyższonych parametrach jakościowych” (program operacyjny Inteligentny Rozwój nr. 01.01.01-00-0058/19). Brał udział w opracowaniu międzynarodowego projektu badawczego METACRP: 7th Framework Programme: „Prospecting for secondary metabolites from crops as potential field agrochemicals usable in integrated pest management”. Jest członkiem zarządu Sekcji Hemipterologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. W latach 2020–2023 był członkiem Komitetu Biologii Organizmalnej Polskiej Akademii Nauk.
Wypromował dwóch doktorów. Trzykrotnie pełnił funkcję recenzenta w postępowaniach o nadanie stopnia doktora.
Wybrane publikacje naukowe
- Sempruch C., Horbowicz M., Kosson R., Leszczyński B., 2012: Biochemical interactions between triticale (Triticosecale; Poaceae) amines and bird cherry-oat aphid (Rhopalosiphum padi; Aphididae). Bioch. Syst. Ecol., 40: 162-168
- Sempruch C., Marczuk W., Leszczyński B., Czerniewicz P., 2013: Participation of amino acid decarboxylases in biochemical interactions between triticale (Triticosecale; Poaceae) and bird cherry-oat aphid (Rhopalosiphum padi; Aphididae). Biochem. Syst. Ecol., 51: 349-356
- Sempruch C., Leszczyński B., Wilczewska M., Chrzanowski G., Sytykiewicz H., Goławska S., Kozak A., Chwedczuk M., Klewek A., 2015: Changes in amino acid decarboxylation in maize (Zea mays; Poaceae) tissues in response to bird cherry-oat aphid (Rhopalosiphum padi; Aphididae) infestation. Bioch. Syst. Ecol. 60: 158-164
- Sempruch C., Leszczyński B., Wilczewska M., Sytykiewicz H., Goławska S., Chrzanowski G., 2016: Changes in enzyme activities involved in the biosynthesis of biogenic amines in wheat tissues of under bird cherry-oat aphid infestation. Bioch. Syst. Ecol. 65: 33-39
- Sempruch C., Goławska S., Osiński P., Leszczyński B., Czerniewicz P., Sytykiewicz H., Matok H., 2016: Influence of selected plant amines on probing and feeding behaviour of bird cherry-oat aphid (Rhopalosiphum padi L.). Bull. Entomol. Res.: 106: 368-377
- Magierowicz S., Górska-Drabik E., Sempruch C., 2019. The insecticidal activity of Satureya hortensis essential oil and its active ingredient - carvacrol against Acrobasis advenella (Zinck.) (Lepidoptera, Pyralidae). Pesticide Biochem. Physiol. 153: 122-128
- Wieczorek K., Kanturski M., Sempruch C., Świątek P., 2019: The reproductive system of male and oviparous female of a model organism – the pea aphid, Acyrthosiphon pisum (Hemiptera, Aphidodae). Peer J., 7
- Kot I., Sempruch C., Rubinowska K., Michałek W., 2020. Effect of Neuroterus quercusbaccarum (L.) galls on physiological and biochemical response of Querqus robur leaves. Bull. Entomol. Res., 110: 34-43
- Magierowicz K., Górska-Drabik E., Sempruch C., 2020: The effect of Tanacetum vulgare essential oil and its main components on some ecological and physiologiac parameters of Acrobasis advantella (Zinc.)(Lepidoptera, Pyralidae). Pesticide Biochem. Physiol., 162: 105-112
- Górska-Drabik E., Golan K., Sempruch C., Chrzanowski G., Dybowski M.P., Poniewozik M., 2025: Chemical composition and toxicity of Achillea millefolium L. essential oil against Acrobasis advantella (Lepidoptera, Pyralidae) under laboratory conditions. Molecules, 30, 1927